Een man viel donderdagochtend uit zijn scootmobiel op de Raadhuislaan in Oss. Hij liep bij zijn val een bloedende hoofdwond op. Het slachtoffer schrok van een laat remmende automobilist. De scootmobiel en de auto zouden elkaar niet geraakt hebben.

Het ongeluk gebeurde rond halftwaalf, op de rotonde die de Raadhuislaan met de Kortfoortstraat verbindt.

Warme deken
Een voorbijganger stopte meteen om de man toe te dekken met een deken. Een ambulance bracht het slachtoffer naar een ziekenhuis. De scootmobiel werd door de politie naar het politiebureau in de buurt gereden om die daar tijdelijk te stallen. De man kan hem daar later weer komen ophalen.

Op een melkschapenbedrijf in Brakel, net over de provinciegrens in Gelderland, zijn dieren besmet geraakt met Q-koorts. De bacterie werd op 16 april ontdekt tijdens een controle. Jaren geleden raakten tienduizenden mensen, vooral in onze provincie, besmet en meer dan honderd patiënten overleden als gevolg van de bacterie. Toch zegt de overheid nu dat de risico's voor de volksgezondheid laag zijn. Waarom eigenlijk?

Tussen 2006 en 2009 werd Nederland getroffen door de grootste Q-koortsuitbraak ooit. Er zijn sinds 2016 geen bedrijven met schapen of geiten meer geweest waarvan officieel is vastgesteld dat ze besmet waren. Tot nu dus, in Brakel. Maar er is wel een groot verschil met de situatie van jaren geleden: ditmaal worden de risico's voor de volksgezondheid in Brakel door het RIVM als laag ingeschat. Met andere woorden: omwonenden hoeven zich niet veel zorgen te maken.

Vaccinatieplicht
Dat heeft te maken met de strengere vaccinatieregels die in 2010 zijn ingevoerd. Voor houders van meer dan vijftig schapen of geiten geldt sindsdien een vaccinatieplicht. De precieze regels vind je hier. Er zijn namelijk wat uitzonderingen.

Eigenlijk zou je ook de Q-koortsuitbraak in Brakel een uitzondering kunnen noemen. Sinds 2016 zijn er namelijk geen bedrijven in Nederland meer geweest waar een officiële besmetting van geiten of schapen is geconstateerd.

Dat het zo lang is geleden, laat volgens demissionair minister van Landbouw, Piet Adema, zien dat het belangrijk is dat de vaccinatieverplichting en controles goed worden nageleefd. De NVWA doet overigens nog onderzoek naar de oorzaak van de vondst in Brakel. De Q-koorts kwam daar twee weken geleden aan het licht tijdens een reguliere controle.

De bacterie werd gevonden in de tankmelk van het bedrijf. Waarschijnlijk van een of enkele jonge dieren die niet gevaccineerd waren, meldt het ministerie. Er wordt nog onderzocht of de eigenaar nalatig is geweest, want de dieren hadden volgens de regels wel gevaccineerd moeten zijn. Het besmette bedrijf telt in totaal 83 volwassen dieren en 45 lammeren. Het merendeel is wel gevaccineerd.

'Laag risico'
Dan resteert nog een andere vraag: waarom is er geen reden tot grote zorgen voor de volksgezondheid na de Q-koortsvondst in Brakel? De Q-koorts is immers een dodelijke ziekte waar je ook chronisch ziek van kunt worden.

In Nederland gaat het RIVM over de volksgezondheid. Volgens dit rijksinstituut zou het risico voor de volksgezondheid in dit geval laag zijn. Dat komt onder meer omdat veel schapen op het bedrijf gevaccineerd zijn - enkel een klein deel niet. Ook blijkt vooralsnog uit het onderzoek dat er slechts één of enkele dieren Q-koortsbacteriën uitscheiden. Niet alle schapen lijken dus besmet.

Voor mensen die in direct contact komen met de schapen is het risico op besmetting wél aanwezig. Daarom is voor het bedrijf in Brakel het bezoekersverbod ingesteld. Ook heeft de NVWA de eigenaar van het bedrijf informatie gegeven over persoonlijke beschermingsmaatregelen. “Uiteraard wordt contact gehouden met de GGD en het RIVM en worden de risico’s steeds gemonitord”, schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer.

Niet iedereen optimistisch
Er is kritiek op het huidige beleid. Q-Uestion, een stichting die de belangen behartigt van mensen met Q-koorts, vindt dat er niet genoeg gecontroleerd wordt of boerenbedrijven de vaccinatieregels wel goed en tijdig naleven.

“Je hoeft niet eens verplicht te vaccineren als je minder dan vijftig schapen hebt. Er zijn ook heel veel bedrijven die te laat vaccineren. Dan krijg je dit", vertelde voorzitter Caroline van Kessel donderdagochtend in radioprogramma WAKKER! van Omroep Brabant.

Q-uestion eist al jaren excuses van de overheid voor hoe Q-koortspatiënten en nabestaanden van slachtoffers zijn behandeld. Eerder deze maand besloot Provinciale Staten om geen excuses aan Q-koortspatiënten te maken voor de trage reactie tijdens de uitbraak tussen 2006 en 2010.

DIT VIND JE VAST OOK INTERESSANT:

Q-koorts duikt weer op, klap voor slachtoffers: 'Dit is wat we vreesden'

Oud-patiënten vinden dat de overheid meer kan doen in de strijd tegen Q-koorts

Op een melkschapenbedrijf in het Gelderse Brakel, net over de grens met Brabant, zijn dieren besmet geraakt met Q-koorts. Dat heeft demissionair minister Piet Adema van Landbouw woensdag gemeld. Als het om Q-koorts gaat, is Caroline van Kessel uit Den Bosch helaas ervaringsdeskundige. De Bossche lijdt sinds 2010 aan Q-koortsvermoeidheidssyndroom (QVS). Dat het virus nu weer opduikt, vindt ze een klap in het gezicht van slachtoffers en nabestaanden.

De bacterie werd op 16 april in Brakel ontdekt tijdens een controle. Het gaat om één of enkele jonge ooien die niet gevaccineerd waren. De dieren zijn geruimd.

Caroline van Kessel is naast patiënt ook voorzitter van Q-Uestion, een stichting voor mensen met Q-koorts. Ze zegt niet onder de indruk te zijn van de ontdekking.

“Het vaccinatieprogramma is namelijk niet waterdicht. Je hoeft niet eens verplicht te vaccineren als je minder dan vijftig schapen hebt. Er zijn ook heel veel bedrijven die te laat vaccineren. Dan krijg je dit", vertelt ze in radioprogramma WAKKER! van Omroep Brabant.

Q-koorts brak in 2007 uit in Herpen en leidde tot de grootste Q-koortsuitbraak ooit. Tienduizenden mensen raakten besmet en meer dan honderd patiënten overleden. Sinds 2016 zijn er geen schapen- of geitenbedrijven meer geweest met officiële besmettingen, aldus demissionair minister Piet Adema van Landbouw. Tot nu dus.

De risico's voor de volksgezondheid in Brakel worden door het RIVM als laag ingeschat. Van Kessel zegt dat dat wel zo kan zijn, maar vindt dat er alsnog heel makkelijk wordt gedaan over de uitbraak en over de ziekte die de bacterie kan veroorzaken.

“Het is niet niets. Dat dit kon gebeuren is voor slachtoffers en mensen die familie aan Q-koorts hebben verloren een klap in het gezicht. Handhaving op het vaccineren moet gewoon beter. Het is geen verrassing dat dit kan gebeuren. Deze uitbraak is precies wat wij vreesden.”

Brakel ligt bovendien erg dicht bij Brabant. “Het komt opnieuw dichtbij. Tja, er wordt nu wél adequaat ingegrepen en de schapen zijn meteen geruimd”, zegt Van Kessel. “Maar het is alsnog erg verdrietig dat het zo ver heeft moeten komen. Bovendien, stel je even voor dat je naast dit bedrijf woont."

Dan zit je volgens Van Kessel nu met een knoop in je maag. “Als jij die bacterie onlangs hebt ingeademd hebt, kun je de rest van je leven ziek blijven. Dat is heel heftig, maar de impact van de ziekte blijft erg onderbelicht.”

Van Kessel wil excuses van de overheid voor hoe Q-koortspatiënten en nabestaanden van slachtoffers na de uitbraak zijn behandeld. Vooralsnog is dat niet gebeurd. Eerder deze maand besloot Provinciale Staten om geen excuses aan Q-koortspatiënten te maken voor de trage reactie tijdens de uitbraak tussen 2006 en 2010.

Onlangs maakte het Rijk wel 27 miljoen euro vrij voor post-COVID-klinieken, maar voor Q-koorts is dat nog niet het geval. Long-COVID en Q-koortsvermoeidheidssyndroom lijken sterk op elkaar. De ombudsman riep daarom in zijn rapport op om kennis over beide aandoeningen uit te wisselen.

DIT VIND JE OOK INTERESSANT

Hier lees je meer over het besluit van de Staten om geen excuses te doen

Caroline heeft nog altijd last van Q-koorts en hoopt op hulp na onderzoek

Compleet gezin heeft Q-koorts maar hulp van de gemeente is ver te zoeken